Lipo accu’s laden en behandelen.

Door Bald de Boer

De beste tip is hier: volg nauwkeurig de bijgeleverde gebruiksaanwijzing én neem notie van de waarschuwingen. Dan kan er niet veel fout gaan. Een Lipo accu is opgebouwd uit diverse ‘cellen’ van 3,7 Volt elk. Bijna altijd zijn die cellen in serie geschakeld. Bij een accu met vier cellen in serie staat er dan op: 4S. De ‘S’ staat dus voor ‘serie’. De totaalspanning van de accu is het aantal cellen maal 3,7. Bij een 4S is dat dus 4 x 3,7= 14,8 Volt.

EEN GIGANTISCHE FOUT: iets dat je NOOIT moet doen: aan  een lipo een positieve stekker (mannetje) en een negatieve (vrouwtje) zetten. Als er iemand komt die beide in elkaar steekt krijg je… VUURWERK!

Altijd twee vrouwtjes aan de lipo dus!

Zo dus! En soldeer ook zorgvuldig. Want de rode draad hier liet tijdens de vlucht los, een ongecontroleerde ‘landing’ met schade tot gevolg…  

Niet te ver leeg vliegen! Een te ver leeg gevlogen accu kan geen spanning meer vasthouden, wordt dus snel slechter of gaat zelfs meteen kapot. Zelf mik ik op een restant van rond de 30% na de vlucht. Dan is het niet meteen erg als het eens iets minder is, bijvoorbeeld na een onvoorziene doorstart. Ik kom bij voorkeur niet stelselmatig onder de 20%.

Af laten koelen. Na het vliegen kan de accu warm zijn. Dan moet hij eerst afkoelen tot ongeveer de temperatuur van de omgeving, alvorens hem te gaan laden. Als hij meer dan ‘handwarm’ is in ieder geval nog niet laden.

Accu na het vliegen en voor het laden testen. Direct na de vlucht sluiten we een ‘capaciteitstester’ (Battery Checker) op de balansuitgang aan. Daarop kunnen we zien hoeveel % er nog van de capaciteit over is (totaal en desgewenst per cel). Test vlak na de vlucht, want als de accu even ligt, neemt de capaciteit in procenten toe. En daar hebben we niets aan als we een indruk willen opbouwen van wat de accu aan vliegtijd kan leveren.

Instelling lader. Let er op dat de lader is ingesteld op het laden van Lipo’s. Want het opladen van een Lipo op bijvoorbeeld een lader die is geprogrammeerd voor Ni-Mh kan leiden tot een ontploffing of brand.

Brandvrije ondergrond gebruiken én in de buurt blijven. Leg Lipo accu’s tijdens het laden op een vuurvaste ondergrond. Ze kunnen namelijk spontaan in brand vliegen. Ook staat er vaak in de waarschuwingen, dat je er tijdens het laadproces bij moet blijven. Dat staat er niet voor niets!

Laad- en ontlaadstroom. De C staat voor de hoeveelheid stroom die een accu per uur kan leveren (of als laadstroom kan hebben). 1 C is daarbij gelijk aan de op de accu aangegeven hoeveelheid mAh. Is het een accu van bijvoorbeeld 4000mAh (= 4 Ampère per uur), dan is 1 C dus ook 4A. Als er dan op de accu 20C staat, dan kan de accu tijdens het vliegen 20 X 4 = 80 Ampère (continu) leveren. Soms staan er op de accu twee aanduidingen. De laatste geeft dan de piek aan, die de accu kan leveren.

Het laden gebeurt vaak met 1C, dus met een laadstroom van (in dit geval) 4A. Vaak kan de moderne Lipo meer aan, tot wel 5C (hier dus 20 Ampère!). Kijk hiervoor in de bijsluiter van de accu. Bij twijfel met 1C laden. Hier geldt dat langzaam laden (met lage C) beter is dan snel.

Overladen en te ver ontladen voorkomen. Zowel tegen overladen (meestal meer dan 4,2V per cel) als te ver ontladen (2,5 -3 V per cel) kunnen Lipo’s niet. Ze gaan dan kapot! De lader zorgt ervoor dat overladen wordt voorkomen. Toch is het raadzaam om de volle accu meteen van de lader te halen en zelfs de laadtijd te ‘timen’. Als de spanning per cel onder de 2,5 V belast (of 3 V onbelast) komt, is het ook met de cel gedaan. De regelaar in het vliegtuig voorkomt dat (vaak) door de ingebouwde zogenaamde ‘Low Voltage Cutoff’ (LVC). Als de spanning te laag dreigt te worden, schakelt de regelaar de motor uit. We kunnen dan nog wel sturen en dus een noodlanding maken. Vlieg telkens niet door tot de motor ermee ophoudt. Ook dit is niet goed voor de cellen. De LVC is een extra veiligheid en je moet je vluchtduur timen.

Niet in het vliegtuig laden en/of aangesloten laten. Koppel na het vliegen de accu los en haal hem uit het vliegtuig. Een aangesloten accu loopt langzaam leeg en raakt te ver ontladen! Bovendien zou het zonde zijn als je vliegtuig afbrandt…

Bewaren. Dat kan het best in half geladen (50%) toestand (een Lipo verliest nog geen 3% per jaar) in een droge ruimte op kamertemperatuur. Volle accu’s bewaren is geen goed idee. Stel dat je een accu hebt geladen bij 15 graden Celsius. Hij is bijvoorbeeld vol bij 98%. Als je deze accu dan weglegt bij 22 graden, dan zal de inwendige spanning willen oplopen tot boven de 100%. En dat gaat niet… De accu zal op den duur de geest geven.

Belangrijk bij het bewaren. Heb je na een vliegdag volle accu’s over die je niet binnen één week gaat gebruiken, haal er dan minimaal 10% uit door ze op je lader gedeeltelijk te ontladen (‘decharge’). Of als je niet zo’n lader hebt, sluit ze dan op je toestel aan en draai de motor een paar minuten. Ik bezit ruim 75 lipo’s van verschillende merken en sterktes. Vroeger laadde ik ze na het vliegen altijd helemaal vol. En toen had ik best wel vaak een kapotte cel. Maar sinds ik dit 10% ontladen toepas (nu ongeveer drie jaar) is er bij mij geen accu meer ‘spontaan’ stuk gegaan…

Bunker. Ik leg de accu’s in een zinken emmer met een aardewerken deksel er op. Dat is een beetje vlamdovend. Die emmer zet ik op een betonnen vloer in de garage, zo ver mogelijk van brandbare meubelstukken. Nadeel hiervan is, dat als er één accu ontbrandt, de rest ook verloren zal gaan…

Bol geworden of beschadigde accu. Een bol geworden accu mag niet worden gebruikt. Dan is er waarschijnlijk sprake van gasvorming en dus explosiegevaar. Een ‘beetje’ bol kan denk ik overigens niet veel kwaad. Dat heb je al gauw, soms al na een keer of tien laden. Een beschadigde accu mag ook niet worden gebruikt…

Het aantal keren opladen bijhouden. Om track te houden hoe oud een accu is (de capaciteit neemt met het aantal ontladingen af), zetten we na elke lading een streepje op de accu (of op de doos, waarbij we accu en doos corresponderende nummers geven).

Kapotte Lipo accu. Als je accu de geest heeft gegeven, kun je de cellen van elkaar afhalen en ze een nacht in zout water leggen. Daarna kunnen ze (naar ik ook maar heb gelezen) gewoon bij het afval. Dan is het dus geen chemisch afval meer…