Bouwverslag van de herbouw van mijn Calmato 1400 SP. (Artikel geschreven rond mei 2012.)

Door Bald de Boer

Op zondag 25 maart 2012 werd me gevraagd of ik wilde afvliegen voor het brevet. Mijn antwoord was volmondig ‘ja’. Veel plezier had ik er echter niet in. Van alles ging in mijn ogen fout. Een voor mij nieuwe vliegrichting, een behoorlijk windje, turbulentie, communicatieprobleempje met de coach, het liep voor geen meter. En mijn kist viel ook nog eens uit de looping. Voor het eerst! Opnieuw dan maar, ermee kappen staat niet in mijn woordenboek… Na de voorgeschreven twee vluchten met ieder negen oefeningen bleek ik voor alle onderdelen de vereiste voldoende te hebben gescoord: ik was geslaagd. Er viel een last van mijn schouders. Voortaan mocht ik zelf uitmaken hoe en wanneer ik zou vliegen, een heerlijk gevoel. Maar nu extra gaan oppassen voor ongelukken, serieus blijven…

Op de woensdag erna wist ik maar liefst tien vluchten te maken, met twee vliegtuigen. Jaring vroeg me voor de grap nog om vóór het donker te stoppen. Na een totale vliegtijd 1 uur en 27 minuten, reed ik om acht uur tevreden het vliegveld af, terwijl de zon net onder de horizon zakte. Geweldig! Vier vluchten later, op 7 april, boorde mijn geliefde Calmato zich met misschien wel tegen de 100 kilometer per uur in de grond…

Die avond thuis had ik het uitgevogeld: het was waarschijnlijk een simpele stuurfout, een vliegerfout dus. Die zal ik nog nader bespreken in mijn feuilleton “Overdenkingen van een modelvlieger”, maar voor nu doet het er niet toe. Mijn Calmato miste de eerste drie decimeters van de romp. Tot midden onder de cockpit was alles gewoon weg, gedesintegreerd. Alleen de motor wist ik met mijn schoen uit te graven… Nadat ik de modder en het zand van de (elektrische) onderdelen met een borsteltje had verwijderd, liet ik alles goed drogen. De dag erna sloot ik buiten alles aan (de Lipo was ook verbogen, dus die vertrouwde ik niet meer). Alles werkte nog. Dat was een hele opluchting. Alleen was de as van de motor krom. De as en de ankerplaat werden verwijderd, waarna ik ze middels een bankschroef en enkele tikjes met een hamer richtte. Controle van de as door hem op een glasplaat te laten rollen. Hierna ging ik naar Hangar Modelbouw in Kampen om te zien of ik aan een nieuwe romp, motorkap en cockpitkap kon komen. Ik had de bestelnummers al uitgevogeld. Daar bleek dat de drie gewenste onderdelen samen op 140 euro kwamen. Voor iets meer had ik een hele Calmato! Ditmaal een ST, met winglets en staartwiel. Die heeft dezelfde romp als de SP, dat wist ik al. Ik keek mijn meegereisde vrouw lief aan en ze stemde in met de woorden: “dan kan ik mooi voor hetzelfde bedrag kleren kopen.” Mooie deal… Ook nam ik wat balsa, Oracover, twee magneetjes en een strijkboutje mee. En een regelaar en drie servo’s, want van de Calmato nu zou ik er spoedig twee hebben, twee verschillende typen nog wel… Het project ‘laat de Calmato als een feniks herrijzen’ was begonnen!

Thuis fotografeerde ik de nieuwe romp van alle kanten en ik tekende hem nauwkeurig na. Daarna bouwde ik de oude Calmato weer op met de nieuwe romp. Dezelfde avond was hij alweer vliegklaar. Maar nu het opbouwen van de gecrashte romp…

Bij de Gamma haalde ik decoupeerzaagjes, figuurzaagjes, boortjes en schuurpapier. Daar zag ik ook 3 mm Triplex. Maar ik had ook nog een paar oude stukken thuis staan, die ooit onder de dakbedekking van een blokhut hadden gezeten. Klein beetje krom getrokken. Maar als ik de zijspanten gespiegeld zou uitzagen, zou het geheel weer recht worden. Dacht ik. Zo gezegd, zo gedaan. Uiteindelijk zou dit leiden tot een mooie, maar ietwat kromme romp. Goeie les…

Ik liet een nieuwe motorkap achterwege (die zat alweer op de oude Calmato) en liet de zijspanten daarom tot de propellerschijf doorlopen. Ook zorgde ik voor voldoende overlap (circa 10 cm) om de nieuwe stukken romp aan de binnenkant van de oude te kunnen lijmen. Het dikteverschil zou ik opvullen met Balsa plaatmateriaal. Na secuur natekenen was het zagen van de spanten geen probleem. Het motorschot en het spant waar het hoofdlandingsgestel op moest, zaagde ik uit dubbel Triplex, dat ik eerst met constructielijm vier uur op elkaar klemde. “Bruusliem” (bruislijm) noemt instructeur Jaring dat. Bij al het lijmen nam ik de tijd om het voldoende lang in de klemmen te houden en de lijm te laten uitharden. Minimaal vier uur, maar bij voorkeur ongeveer een etmaal. Geduld is een schone zaak, zoals bekend. En hier helpt het echt met betere lijmresultaten…

    

Ik had dus al snel door, dat de romp een beetje krom zou worden. Had ik nu maar nieuw Triplex gebruikt! Maar tijdens een boodschap bij de Hangar in Kampen wist winkelier Peter me gerust te stellen. “Gewoon mee gaan vliegen. Ik heb weleens rechte kisten die bijna niet rechtuit te trimmen zijn, en hele kromme, die mooi rechtuit vliegen. Gewoon proberen dus.”

  

En dus bouwde ik vlijtig door. Het proces leverde me verder geen problemen op, zelfs het bekleden ging redelijk. Wel een paar, maar weinig rimpels in de folie. De truc is toch echt om het strijkboutje in het begin niet te warm af te stellen. Ook het verstevigde spant met moeren om de vleugel aan de romp vast te maken, zat precies op de goede plaats… Een voordeeltje bij het opbouwen van de romp was, dat ik de inrichting voor het neuswiel niet opnieuw hoefde aan te brengen. Dit toestel zou immers een staartwiel krijgen. Het scheelde me veel werk. Zelfs het afdekklepje van het accuhuis maakte ik nauwkeurig na (nou ja, het werd een beetje een vrije kuur, maar wel mooi), met magneetjes en al. Het werkte ook nog. Voor de cockpit had ik ook een oplossing bedacht: van die transparante vellen, waarop je vroeger kopieerde voor de overheadprojector.

Bij het inbouwen van de elektronica kreeg ik de regelaar niet op zijn plaats: er was te weinig doorvoerruimte in een van de spanten. Met de zaag kon ik er niet meer bij, zodat ik het met een Stanleymes moest doen. Koste veel tijd… Nadat alles gereed was, monteerde ik een nieuwe elektroprop 7×11. Hierna kon ik de diverse testen gaan doen. Daarbij bleek het een en ander:

-Het zwaartepunt (zet met viltstift twee streepjes op de de vleugel) bleek precies binnen de toleranties te liggen.

-De motor liep toch nog licht slingerend, ondanks het eerder uitlijnen van de plaat en de as. Inspectie leerde, dat de hele motor (die draait in zijn geheel mee) krom was… Ik zette de as met lock-tite vast (tegen lostrillen) en zou het er op wagen (na elke vlucht secuur kijken of alles nog vast zit).

-De kist reed niet rechtuit. Dank je de koekoek met een kromme romp! Dit loste ik op door zowel het staartwiel als de hoofdwielen te ‘verstellen’. Het staartwiel werd met behulp van een ringetje iets scheef gezet. In het hoofdlandingsgestel vijlde ik van de ronde bevestigingsgaten gleuven, zodoende kon ik het een beetje op de romp draaien. De juiste positie tekende ik met een balpen af op de romp, zodat ik na elke vlucht snel kan zien of het niet is verschoven.

Het vliegen, ofwel The flight of the Phoenix.

Op 6 mei, dus binnen een maand na de crash, koos mijn ‘Phoenix’ voor het eerst het luchtruim. In mijn zenuwachtige handen wist ik hem ruim vier minuten boven te houden. Hij vloog mooi rechtuit, met bijna geen trim! Het zwaartepunt bleek ook tijdens het vliegen in orde. De motor en de prop zaten nog mooi vast. Drie dagen later ging ik er weer mee vliegen. Vlak voor de start leek het me of het staartvlak scheef stond. Ik dacht dat het gezichtsbedrog was en ging Take-off. Na ruim zeven minuten raggen, snel, langzaam, op de kop vliegen (zonder het accukapje te verliezen!), een paar loopings en een rol, zette ik de landing in. Een meter boven de grond begon het toestel te dwarrelen en het stortte neer. Geen schade, maar het stabilo lag er af. Het zat alleen nog vast aan de stuurstang. Had ik het toch goed gezien! En geluk gehad! Verder geen schade. De spantjes waar het stabilo aan vast zit waren nog heel, enkel de Chinese lijm had losgelaten. Dat kon al weleens bij de high speed crash van 7 april zijn gebeurd! Voor het eerst had ik geen lijm bij me (vliegkist opgeruimd!). Behalve Bison kit. Hiermee de spanten vastgezet en het geheel de hele middag laten uitharden.

Aan het eind van de avond maakte ik weer een proefvlucht. Het toestel vloog weer als een scheermes! De staart bleef waar hij hoorde. Alleen de landing… Ik maakte mijn tiende en mooiste landing van de dag. Maar het toestel rolde hard door en verdween achter een paar (mede-) vliegers, die aan de vlieglijn stonden. Zodoende kon ik het niet ‘omgooien’ om af te remmen. Toen ik het weer zag was het te laat: hij kwam tegen het paaltje bij het hok van de grasmachine tot stilstand. Hoofdwielen er onderuit en een deuk in de linker vleugel…

Reparatie werd routine en op 16 mei vloog ik weer. Een prima vlucht van acht minuten. De landing ging goed tot het toestel (een beetje hard…) op de grond kwam: een klap en binnen twee meter stond alles stil. Hoofdwielen én staartwiel er onder uit! Verder geen schade. Maar er rust toch geen vloek op dit vliegtuig?

Ik had wéér iets geleerd: landingsgestellen niet met Bison kit lijmen! Op vakantie zou ik 5 minuten epoxy kopen (Z-poxy) en inmiddels is het probleem er mee gefikst. Ook heb ik de rem op de regelaar ingesteld, zodat de prop bij gas dicht stil staat. In de hoop dat het toestel sneller afremt.

De gecrashte accu bleek toch een kapotte cel te hebben en die is inmiddels afgedankt (bij twijfel: weg ermee!).

Zie hier mijn eerste ervaringen in het (her-) bouwen. Van alles geleerd; de diverse aspecten van het bouwen, het afstellen, over lijmsoorten. En door de hele affaire had ik er nu weer een vliegtuig bij…

Het bouwen beviel me goed. En toch crash ik liever niet… Wordt dus hopelijk niet vervolgd!

Happy landings, Bald