Welke modelvliegtuigmotor voor je indoortoestel?

Door Karol Wozniak

Als beginnende elektromodelvliegtuigbouwer ga je te rade bij je medeclubleden om te zoeken naar een voor jou passend modelvliegtuig voor indoorvliegen. Je weet dan al iets over rudder, aileron, propellers en trust, maar de samenhang ken je nog niet. Ook denk je: hoe dikker het materiaal, hoe steviger. Echter dat het allemaal lichter moet zijn en dat er niet teveel gewicht aan moet zitten, is in het begin moeilijk te begrijpen. Op den duur neem je dat dan ook maar aan, maar in het achterhoofd zit: hoe dikker het materiaal, hoe zwaarder, hoe steviger. Ach ja!!

Door je belangstelling voor het vliegen spreek je met allerlei mensen tijdens het indoorvliegen en op allerlei vliegveldjes tijdens uitstapjes en vakanties. Of je nu in Apeldoorn, Uddel, Heinkenszand, Boerdonk of IJlst met vliegfanaten spreekt, allemaal komen ze uit op de Click. Een licht toestel, dat niet te snel vliegt en dat je als beginner ook aankan. Dan ga je de Click maar bestellen. Nergens meer te verkrijgen. Hij bestaat gewoon niet meer. Toch nog een gevonden op een site in Canada. Maar achteraf toch niet meer te leveren. Ze zullen hem van de site verwijderen…

Iemand tipte me, dat er een op marktplaats te koop werd aangeboden. Alleen het depron, maar wel compleet. Ik er op af en ik had een Click, ik blij! Nu kon ik toch zelf een vliegtuig bouwen. Wat natuurlijk het grote voordeel heeft, dat als je iets kapot vliegt, je het ook goed kunt repareren.

De volgende stap is de bouwbeschrijving lezen en een juiste motor (met de juiste elektronica) kopen. Aanbevolen werd een Turnigy 2204. Geen punt. Bestellen en dan kun je bouwen. De Turnigy 2204 bleek gewoon niet meer te koop en bestaat dus ook ‘gewoon’ niet meer. Na veel zoeken en bellen toch ergens nog een Turnigy 2204 gevonden. Ik kon gaan bouwen.

Wel bleef aan mij knagen waarom iedereen mij toch die Click met een Turnigy motor wilde laten bouwen. Wat blijkt? Er zijn maar weinig mensen, die precies weten waar het precies om draait bij het kiezen van de juiste motor bij een bepaald vliegtuig. Waar iedereen het over eens is: bij indoor vliegen is langzaam vliegen een groot voordeel. Tot 300 gram vliegtuig heb je een motor nodig die voldoende kracht – maar vooral niet teveel –  geeft, niet teveel toeren maakt en bovenal weinig weegt. Dan kun je gaan pluizen, maar dat is wel heel veel werk. Wat gebeurt er in de praktijk? Een ieder houdt zijn ogen open en kijkt waar anderen mee vliegen. Er zijn dus heel veel Click vliegtuigen  -of die daar op lijken – met een Turnigy motor. De hele modelvliegwereld is een mix ouderen met veel vliegervaring op allerlei gebied en wat ‘oudere jongeren’ met vaak een technische achtergrond en inmiddels met een schat aan ervaring met drones. Die twee werelden zijn het zeker niet altijd met elkaar eens. Waar voor de een ervaring telt is voor de ander ‘het weten’ van belang. Beide werelden zijn nodig om vooruit te komen.

Gelukkig is ervoor de beginnende modelvlieger – oud of jong – van een ieder de goede raad: “Bouw een Click met Turnigy en je kan je geen bult vallen”. Je krijgt ervaring met bouwen en vliegen en dan kun je altijd nog je eigen oordeel vellen. Nu is echter de tijd aangebroken, dat de Click niet meer bestaat, deze met de nieuwe motoren de Turnigy ook achterhaald is en gewoon niet meer wordt geleverd. Nieuwe catalogi (2017) van Hacker en Axi geven mooie nieuw motoren met lage toerentallen en stabiele specificaties. Er moet dus weer nagedacht worden over nieuwe motoren.

We gaan met allerlei lijstjes in de hand kijken wat er allemaal te koop is. In deze moderne tijd met internet is dat wel erg makkelijk. We weten: laag gewicht en toerental. En liefst een 8×4.3 propeller. De prijs is, zeker als je als begint – ook van belang. Dan blijft het belangrijkste over. Gewoon wat al die clubleden ook doen en gedaan hebben. Kijken wat lekker vliegt met het lijstje van de moderne motor in de hand. Op den duur zal daar zeker een moderne versie van een motor overblijven, die de huidige Turnigy 2204 in onze beleving zal gaan vervangen. Ik persoonlijk zou nu graag de allernieuwst AXI 2203/46 van 2017 en Hacker A10-13L van 2017 aanbevelen. Als er nog ergens een Turnigy 2204 opduikt ben ik daar natuurlijk ook nog erg voor in! Door te lezen en te vergelijken ben ik op deze drie motoren gekomen. Niet iedereen zal het ermee eens zijn, maar dat hoor ik dan graag en zal dat zeker meenemen bij de volgende aankoopbeslissing van een motor op een volgend indoor toestel, dat zeker in de toekomst door mij gebouwd gaat worden.

Bij het zoeken naar een opvolger voor de niet meer leverbare Click ben ik gestuit op de site van Foam-to-air. Voor mij staat daar de Xerces unmilled, wat een zeer waardige opvolger is van de Click 2.0. Ik heb hem intussen gebouwd. Hij is perfect! (Zie ook mijn verslag van het bouwen van de Xerces.)

Wat ook prachtige vliegtuigen zijn om het indoor vliegen te leren, zijn de vliegtuigen uit de prachtige miniprop serie styropur vliegtuigen en de prachtige Night Vapor.

Lijstje van mogelijke toekomstige indoor vliegtuigmotoren. We gaan uit van een indoorvliegtuig  van max 250 gram:

 

	Turnigy 2204/1400	Magic Torque 10-11		Hacker A10-13L	Hacker A10-7L	Axi 2203/46 Race
Toeren per volt	1400	1100		1170	2200	1720
Volt	7.4V-11.1V	7.4-11.1 V		11 V	11	7.4
No Load Current	0.6A  Amp	3-6 Amp		0.39	1.1	0.5
Max Current	2-7.5 Amp	8 Amp		7.3	6.2	9.5 Amp
Shaft	3mm / 0.11in	3,17				3 mm
high speed outrunner brushless motor	Ja	Ja		JA
Propellor	Prop: 8 x 3.8 sf / GWS 8 x 4.3 of 8×4.3 apc sportblad	APC 8×4 sportblad		8X3.8 APC SLOW OF  GWS 8X4.3	GWS 6X3 OF GWS 8X4.3	8×4.3
Gewicht	19-22 gr	33 gr		20 GR	20 GR	20 gr
ESC voor brushless motoren	6 Amp Aanbevolen 10 Amp	10 Amp		4.7 AMP	4.7 AMP
Wattage	83 W	40 W		80 W	61 W	58 W
Voor vliegtuig tot	Tot 220 GR	300 gr		Toto 220 gr	Toto 220 gr
Veel meer passende motoren	Hex Tronik Torcster 2203 van 15 GR Donuts motor van gee-bee Cbm motoren Turnigy 2210-1400kv 50gr 2205C 1400 kv 28 gr Voor heel lichte vliegtuigen tot 120-140 gr:    Glavak motor coax systeem en Lantsov motor coax Turnigy 1400 2000kv 6,8 gr

Nog een enkel voorbeeld, te vinden op You- tube van goede lessen motor en vermogen:

Wat algemeenheden, om aan te denken bij het bouwen:
Theorie: zet je ergens een grotere prop op, dat worden de W hoger en dan moet je de ESC ook aanpassen, anders blaas je hem op.
Hoe minder volt batterij, hoe grotere prop om de zelfde W te verkrijgen. Dat kan dus zomaar niet.
Per gram gewicht motor heb je ongeveer 2-3 watt vermogen. De lijstjes die ik gevonden heb spreken allemaal van: 70-90 Watt Indoor vliegtuigen 90-110 Watt Snelle vliegtuigen
Bij het bouwen kijk je naar de aanbevolen Esc. In de praktijk wil je een zo laag mogelijk gewicht. Je moet je dus afvragen of je de aanbevolen hoeveelheid amp ook echt nodig hebt. Een artikel over Esc, Bec’s en Ubec’s moet er ook nog komen.
Turnigy 2204-1400 betekent dat het kv 1400 is. Voor elke volt die je toevoegt maak hij 1400 toeren. Dus met een 2 s lipo is dat= 7,4 x 1400 toeren= ongeveer 10.000 toeren per minuut. Op moderne motoren staat het er niet altijd meer duidelijk op.
Op propellers staat 8×4.3 of 8×4 of 8x 3.4. Het betekent, dat per omwenteling het vliegtuig 4.3, 4 of 3.4 inch vooruit getrokken wordt. Dus 3.4 x 25,4 mm = 8,63 cm .Bij deze maten is dat niet zo’n groot verschil. Maar een gws propeller is soepeler dan een wat stijvere upc propeller. Van de meeste maten zijn er ook nog carbon en houten propellers. Wat lekker vliegt is het samenspel van motor, vliegtuig en propeller en de manier waarop het vliegtuig gebouwd is.  Veel aandacht bij het bouwen is gewenst! Ga je nu naar een 8×6 propeller, dan haal je een hogere snelheid, maar het opstijgen zal langer duren en de weerstand bij de motor is hoger. De Esc zou kunnen verbranden. Dus wel blijven nadenken wat je doet. 1 inch= 25,4 mm.
Hoe snel vliegt mijn Xerces theoretisch: 2 S lipo = 7,4 v x turnigy 1400 = 7,4  x 1400 = 10360 toeren x prop 4.3= 44548 inch : 1056 om mijlen te krijgen = 43 mijl = ongeveer 70 km p/u

Nuttige sites: hier is bijna elke theoretische benadering te vinden:

Nuttige sites bij dit artikel

http://www.drivecalc.de/ ; motorvermogen berekenen en  propeller diameter berekenen

http://www. bavaria-direct.co.za ;  alles wat maar te bereken is over motoren

www.Foam-to-air.nl ; mooie site met zelfbouw indoortoestellen Xerces en aanverwanten. Prima!! site

http://www.miniprop.de ; alle miniprops

home.nl/ikarus/download-pdf-bestanden/elektro-setup.pdf ;  veel kennis elektrotechniek voor modelvliegtuigen

http://motocalc.com ; motorvermogen berekenen van j.J. Melchior

 

Gelezen:

http://www.hoppenbrouwer-home.nl/ikarus/download-pdf-bestanden/elektro-setup.pdf

Vele artikelen in de FMT

Modelvliegtuigen zelf maken en laten vliegen van Werner Thies

Vliegen met elektromotoren van j.J.Melchior

Modelvliegen met  elektromotoren van Helmut Bruss

 

 

Wat algemeenheden, om aan te denken bij het bouwen:

Xerces:

Hoe snel vliegt mijn Xerces theoretisch:

2 S lipo = 7,4 v x turnigy 1400 = 7,4  x 1400 = 10360 toeren x prop 4.3= 44548 inch : 1056 om mijlen te krijgen = 43 mijl = ongeveer 70 km p/u

 

Op propellers staat 8×4.3 of 8×4 of 8x 3.4. Het betekent, dat per omwenteling het vliegtuig 4.3, 4 of 3.4 inch vooruit getrokken wordt. Dus 3.4 x 25,4 mm = 8,63 cm .Bij deze maten is dat niet zo’n groot verschil. Maar een gws propeller is soepeler dan een wat stijvere upc propeller. Van de meeste maten zijn er ook nog carbon en houten propellers. Wat lekker vliegt is het samenspel van motor, vliegtuig en propeller en de manier waarop het vliegtuig gebouwd is.  Veel aandacht bij het bouwen is gewenst!

Ga je nu naar een 8×6 propeller, dan haal je een hogere snelheid, maar het opstijgen zal langer duren en de weerstand bij de motor is hoger. De Esc zou kunnen verbranden. Dus wel blijven nadenken wat je doet.

1 inch= 25,4 mm.

 

Turnigy 2204-1400 betekent dat het kv 1400 is. Voor elke volt die je toevoegt maak hij 1400 toeren. Dus met een 2 s lipo is dat= 7,4 x 1400 toeren= ongeveer 10.000 toeren per minuut. Op moderne motoren staat het er niet altijd meer duidelijk op.

 

Bij het bouwen kijk je naar de aanbevolen Esc. In de praktijk wil je een zo laag mogelijk gewicht. Je moet je dus afvragen of je de aanbevolen hoeveelheid amp ook echt nodig hebt. Een artikel over Esc, Bec’s en Ubec’s moet er ook nog komen

 

Bij het bouwen kijk je naar de aanbevolen Esc. In de praktijk wil je een zo laag mogelijk gewicht. Je moet je dus afvragen of je de aanbevolen hoeveelheid amp ook echt nodig hebt. Een artikel over Esc, Bec’s en Ubec’s moet er ook nog komen

 

Per gram gewicht motor heb je ongeveer 2-3 watt vermogen.

De lijstjes die ik gevonden heb spreken allemaal van:

70-90 Watt Indoor vliegtuigen

90-110 Watt Snelle vliegtuigen

 

Hoe minder volt batterij, hoe grotere prop om de zelfde W te verkrijgen. Dat kan dus zomaar niet.

 

 

 

Lijstje van mogelijke toekomstige indoor vliegtuigmotoren. We gaan uit van een indoor vliegtuig  van max 250 gr.

 

 

Hacker A10-13L – 1170 toeren

 

Turnigy 2204/1400 – 1400 toeren

 

Axi 2203/46 Race- 1720 toeren

 

Verder voor de hele lichte vliegtuigen tot 150 gr:

 

Glavak motor coax systeem en Lantsov motot coax systeem

 

De echte click:

Modelvliegtuig elektromotoren
http://www.drivecalc.de/	Motorvermogen berekenen Propeller diameter berekenen
http://www. Bavaria-direct.co.za	Alles wat maar te bereken is over motoren
Foam-to-air	Xerces en aanverwanten. Prima!! site
http://www.miniprop.de	Alle miniprops
http://www.hoppenbrouwer-home.nl/ikarus/download-pdf-bestanden/elektro-setup.pdf	Goede elektroinfo
http://motocalc.com	j.j Melchior

 

Gelezen:
Modelvliegen met  elektromotoren	Helmut Bruss
Modelvliegtuigen zelf maken en laten vliegen	Werner Thies
Vliegen met elektromotoren	J.J.Melchior	Alle drie de boekjes gelezen
Vele artikelen in de FMT
Leidraad voor motorvleigers	Melkert
http://www.hoppenbrouwer-home.nl/ikarus/download-pdf-bestanden/elektro-setup.pdf	Goede elektroinfo